พระอภิธรรมปิฎก ธัมมสังคณี [1. จิตตุปปาทกัณฑ์] กุศลบท กามาวจรกุศลจิตดวงที่ 1 โกฏฐาสวาร
จิต มโน มานัส หทัย ปัณฑระ มโน มนายตนะ มนินทรีย์ วิญญาณ
วิญญาณขันธ์ และมโนวิญญาณธาตุที่เหมาะสมกัน1 ในสมัยนั้น นี้ชื่อว่าวิญญาณ-
ขันธ์ที่เกิดขึ้นในสมัยนั้น
สภาวธรรมเหล่านี้ชื่อว่าขันธ์ 4 ที่เกิดขึ้นในสมัยนั้น
[64] อายตนะ 2 ที่เกิดขึ้นในสมัยนั้น เป็นไฉน
อายตนะ 2 คือ มนายตนะ และธัมมายตนะ
[65] มนายตนะ ที่เกิดขึ้นในสมัยนั้น เป็นไฉน
จิต มโน มานัส หทัย ปัณฑระ มโน มนายตนะ มนินทรีย์ วิญญาณ
วิญญาณขันธ์ และมโนวิญญาณธาตุที่เหมาะสมกัน ในสมัยนั้น นี้ชื่อว่ามนายตนะ
ที่เกิดขึ้นในสมัยนั้น
[66] ธัมมายตนะ ที่เกิดขึ้นในสมัยนั้น เป็นไฉน
เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ และสังขารขันธ์ นี้ชื่อว่าธัมมายตนะที่เกิดขึ้นในสมัย
นั้น
สภาวธรรมเหล่านี้ชื่อว่าอายตนะ 2 ที่เกิดขึ้นในสมัยนั้น
[67] ธาตุ 2 ที่เกิดขึ้นในสมัยนั้น เป็นไฉน
ธาตุ 2 คือ มโนวิญญาณธาตุ และธัมมธาตุ
[68] มโนวิญญาณธาตุ ที่เกิดขึ้นในสมัยนั้น เป็นไฉน
จิต มโน มานัส หทัย ปัณฑระ มโน มนายตนะ มนินทรีย์ วิญญาณ
วิญญาณขันธ์ และมโนวิญญาณธาตุที่เหมาะสมกัน ในสมัยนั้น นี้ชื่อว่ามโน-
วิญญาณธาตุที่เกิดขึ้นในสมัยนั้น
[69] ธัมมธาตุ ที่เกิดขึ้นในสมัยนั้น เป็นไฉน
เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ และสังขารขันธ์ นี้ชื่อว่าธัมมธาตุที่เกิดขึ้นในสมัยนั้น
สภาวธรรมเหล่านี้ชื่อว่าธาตุ 2 ที่เกิดขึ้นในสมัยนั้น
เชิงอรรถ :
1 อภิ.สงฺ.อ. 192
พระอภิธรรมปิฎก ธัมมสังคณี [1. จิตตุปปาทกัณฑ์] กุศลบท กามาวจรกุศลจิตดวงที่ 1 โกฏฐาสวาร
[70] อาหาร 3 ที่เกิดขึ้นในสมัยนั้น เป็นไฉน
อาหาร 3 คือ ผัสสาหาร มโนสัญเจตนาหาร และวิญญาณาหาร
[71] ผัสสาหาร ที่เกิดขึ้นในสมัยนั้น เป็นไฉน
ความกระทบ กิริยาที่กระทบ กิริยาที่ถูกต้อง ภาวะที่ถูกต้อง ในสมัยนั้น นี้
ชื่อว่าผัสสาหารที่เกิดขึ้นในสมัยนั้น
[72] มโนสัญเจตนาหาร ที่เกิดขึ้นในสมัยนั้น เป็นไฉน
ความจงใจ กิริยาที่จงใจ ภาวะที่จงใจ ในสมัยนั้น นี้ชื่อว่ามโนสัญเจตนาหาร
ที่เกิดขึ้นในสมัยนั้น
[73] วิญญาณาหาร ที่เกิดขึ้นในสมัยนั้น เป็นไฉน
จิต มโน มานัส หทัย ปัณฑระ มโน มนายตนะ มนินทรีย์ วิญญาณ
วิญญาณขันธ์ และมโนวิญญาณธาตุที่เหมาะสมกัน ในสมัยนั้น นี้ชื่อว่าวิญญาณาหาร
ที่เกิดขึ้นในสมัยนั้น
สภาวธรรมเหล่านี้ชื่อว่าอาหาร 3 ที่เกิดขึ้นในสมัยนั้น
[74] อินทรีย์ 8 ที่เกิดขึ้นในสมัยนั้น เป็นไฉน
อินทรีย์ 8 คือ
1. สัทธินทรีย์ 2. วิริยินทรีย์
3. สตินทรีย์ 4. สมาธินทรีย์
5. ปัญญินทรีย์ 6. มนินทรีย์
7. โสมนัสสินทรีย์ 8. ชีวิตินทรีย์
[75] สัทธินทรีย์ ที่เกิดขึ้นในสมัยนั้น เป็นไฉน
ความเชื่อ กิริยาที่เชื่อ ความปลงใจเชื่อ ความเลื่อมใสยิ่ง ศรัทธา สัทธินทรีย์
สัทธาพละ ในสมัยนั้น นี้ชื่อว่าสัทธินทรีย์ที่เกิดขึ้นในสมัยนั้น
[76] วิริยินทรีย์ ที่เกิดขึ้นในสมัยนั้น เป็นไฉน
การปรารภความเพียรทางใจ ความขะมักเขม้น ความบากบั่น ความขวนขวาย
ความพยายาม ความอุตสาหะ ความทนทาน ความเข้มแข็ง ความหมั่น ความ
